ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ -σεμινάριο «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης στην Ανατολική Μεσόγειο: Η ΕΕ, η Τουρκία και η Ελλάδα»

Δελτίο Τύπου

Διαδικτυακό σεμινάριο «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο: Η ΕΕ, η Τουρκία και η Ελλάδα»

1η  Ενότητα

Την Πέμπτη 16/02/2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Webex, η πρώτη συνάντηση του σεμιναρίου «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο», για την θεματική ενότητα με τίτλο «Σύγχρονες μορφές μετανάστευσης. Ιστορικό πλαίσιο των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών προς την ΕΕ».

Συντονιστής ήταν ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet τού ΕΚΠΑ, κος Γιάννης Βαληνάκης, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Γενικός  Γραμματέας τού Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, κος Πάτροκλος Γεωργιάδης.

Ο κος Πάτροκλος Γεωργιάδης, Γραμματέας τού Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα, και επικεντρώθηκε στην επιθυμία εκατομμυρίων ανθρώπων να έρθουν στην Ευρώπη,  καθώς και στα ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με την ενσωμάτωσή τους στον Ευρωπαϊκό χώρο. Αναφέρθηκε επίσης στα ζητήματα προστασίας των συνόρων αλλά και -παράλληλα- της τήρησης των βασικών αρχών του Διεθνούς Προσφυγικού Δικαίου, καθώς και στην ανάγκη ενίσχυσης της εισόδου των προσφυγικών ροών από νόμιμες οδούς. Τέλος, έκανε μια σύντομη αναφορά στις διμερείς συμφωνίες τής Ελλάδας με Μπαγκλαντές και Αίγυπτο.

Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο κος Αλέξανδρος Ζαβός, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής, ο οποίος αναφέρθηκε στο μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα ως ένα δυναμικό και εξελισσόμενο φαινόμενο το οποίο αλλάζει μορφή. Αναφέρθηκε σε παλαιότερες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, και υπογράμμισε το γεγονός ότι η διαχείρισή τους αποτελεί Ευρωπαϊκό ζήτημα. Περιέγραψε τις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε προσφυγικής μετακίνησης φέρνοντας ως παράδειγμα το έτος 2022 και τις μετακινήσεις από την Ουκρανία, όπου σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) 7,3 εκατομμύρια Ουκρανοί χαρακτηρίστηκαν ως πρόσφυγες, και απολαμβάνουν ειδικό καθεστώς στην Ευρώπη.

Ο κος Ζαβός ανάμεσα στα αίτια μετανάστευσης των επόμενων δεκαετιών εντόπισε την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις τις οποίες αναμένεται να έχει στους υδάτινους πόρους, την επισιτιστική ασφάλεια, την δημόσια υγεία ακόμα και στην ίδια την ύπαρξη συγκεκριμένων κρατών.

Επόμενος ομιλητής ήταν ο κος Άγγελος Τραμουντάνης, Ερευνητής ΕΚΚΕ, ο οποίος μέσα από μια ιστορική αναδρομή θέλησε να αναδείξει την μετανάστευση ως πεδίο εκμετάλλευσης από κάθε πολιτική κατεύθυνση και ιδεολογία. Παρουσίασε τις διεθνείς μεταναστευτικές ροές από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα και, χωρίζοντας την μετανάστευση σε περιόδους, υπογράμμισε τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των Ευρωπαϊκών μετακινήσεων από το 1945 έως και το 2015 .

Στην συνέχεια πήρε τον λόγο ο κος Βασίλης Αυδής, Δικηγόρος, Σύμβουλος του Γραφείου τής Ελλάδας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Ο κος Αυδής στην εισήγησή του αναφέρθηκε τόσο στο Ιστορικό Πλαίσιο της Ύπατης Αρμοστείας τού ΟΗΕ, όσο και στην Εντολή (Mandate) και τον ρόλο της.  Παρουσιάστηκαν οι πλέον σημαντικοί σταθμοί στην ιστορία τής Ύπατης Αρμοστείας τού ΟΗΕ και, τέλος, αναφέρθηκαν  σημαντικά στατιστικά στοιχεία που αφορούν τους Αναγκαστικά Εκτοπισμένους παγκοσμίως και αποτυπώνουν το μέγεθος του προβλήματος, καθώς οι Αναγκαστικά Εκτοπισμένοι παγκοσμίως στα μέσα του 2022 άγγιξαν τα 103 εκατομμύρια.

Τις εισηγήσεις της πρώτης θεματικής έκλεισε ο κος Γιώργος Μαυρομμάτης, Επίκουρος Καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, ο οποίος με την εισήγησή του φώτισε πτυχές τής Γεωπολιτικής τού Ασύλου από την μεριά των αιτούντων άσυλο. Κατέδειξε την σχετικότητα των κρίσεων φέρνοντας ως παράδειγμα την Ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση τού 2015 με τα μεγάλα κύματα μικτής μετανάστευσης προς την Ευρώπη, των οποίων το μέγεθος θεωρήθηκε υπερβολικό, σε αντιδιαστολή με την Ουκρανική κρίση, η οποία οδήγησε σε πολύ μεγαλύτερες προσφυγικές ροές, αλλά αντιμετωπίστηκε διαφορετικά.

Ο κος Μαυρομμάτης αναφέρθηκε και στα ερωτήματα τα οποία προκύπτουν σχετικά με την ανθρωπιστική διαχείριση των ροών και το δικαίωμα υποβολής ασύλου δυνάμει του Κανονισμού Δουβλίνου, του οποίου θεμέλιο λίθο αποτελούν τα κριτήρια καθορισμού του αρμόδιου για την εξέταση της αίτησης ασύλου κράτους .

Ακολούθησαν ερωτήσεις και απαντήσεις, καθώς και συζήτηση για στα προαναφερθέντα ζητήματα.

2η ενότητα

Τη Πέμπτη 23/02/2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Webex, η δεύτερη συνάντηση του σεμιναρίου «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο», για την θεματική ενότητα με τίτλο «Η Προσφυγική Κρίση τού 2015 και η Ευρωπαϊκή Διαχείρισή της».

Συντονιστής ήταν ο κος  Ιωάννης Στριμπής, Επίκουρος Καθηγητής τού Πανεπιστημίου Αιγαίου και Επιστημονικός Διευθυντής τού Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet τού ΕΚΠΑ, ο οποίος παρουσίασε τους εισηγητές και έκανε μία σύντομη εισαγωγή στην θεματική ενότητα.

Ο Δρ. Στέφανος Βαλλιανάτος από το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, ξεκίνησε τις εισηγήσεις κάνοντας μια ιστορική αναδρομή των μετακινήσεων από την περιοχή τής Μέσης Ανατολής, ενώ ακολούθησε η εξήγηση του φαινομένου μετακίνησης των πληθυσμών αυτών τόσο προς την Ευρώπη όσο και προς μη Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Τουρκία, ο Λίβανος και η Ιορδανία. Αναφέρθηκε επίσης στα αίτια των μεταναστευτικών ροών από την Συρία, και δη στην κατάρρευση του Κόμματος Μπάαθ, σε σχέση με την προθυμία των εθνοτικών ομάδων που ζουν εκεί να υποστηρίξουν την άνοδο του ISIS. Ο ομιλητής ανέλυσε στην συνέχεια τις συνθήκες υπό τις οποίες ανεδύθη η Συρία ως κρατική οντότητα: είναι ένα κράτος το οποίο προέκυψε από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα οι έννοιες του κράτους, της νομιμοφροσύνης προς αυτό αλλά και της νομιμότητας εν γένει να είναι ιδιαίτερα αδύναμες. Κλείνοντας την παρουσίασή του, ο κος Βαλλιανάτος υπογράμμισε ότι η πολύπλευρη εμπλοκή εσωτερικών και εξωτερικών δυνάμεων με διαπλεκόμενα συμφέροντα στην Συρία δεν επιτρέπει την λήξη τής έντασης και των εχθροπραξιών.

Στην συνέχεια τον λόγο έλαβε η κα Ζαχαρούλα Τσιριγώτη, Αντιστράτηγος ΕΛ.ΑΣ. ε.α., τ. Γενική Επιθεωρήτρια Αστυνομίας Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων, η οποία ξεκίνησε την παρουσίασή της λέγοντας ότι η προσφυγική κρίση τού 2015 ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με πρώτη μεγαλύτερη την κρίση τής Ουκρανίας. Η κα Τσιριγώτη ανέλυσε την διασύνδεση της αύξησης της μεταναστευτικής πίεσης με την διαχρονική στρατηγική «εργαλειοποίησης» του μεταναστευτικού από την Τουρκία. Σχετικά με το μεταναστευτικό ρεύμα τού 2015, η ομιλήτρια υπογράμμισε ότι έλαβε χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης, καθώς και ότι μείζον ζήτημα στην διαχείρισή της απετέλεσε ο ανεπαρκής μηχανισμός υποδοχής. Η κα Τσιριγώτη αναφέρθηκε επίσης στην απουσία υποστήριξης της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην παρερμηνεία εκ μέρους της Τουρκίας των συμφωνηθέντων στην Κοινή δήλωση ΕΕ – Τουρκίας τού 2016, της οποίας σκοπός ήταν να μηδενιστούν οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία στην Ελλάδα. Τέλος, η  κα Τσιριγώτη αναφέρθηκε στο μεταναστευτικού ως ένα εθνικό θέμα, σαφώς επαναλαμβανόμενο, και το οποίο δεν πρέπει να αποτελεί θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης.

Η επόμενη εισήγηση ήταν εκείνη του Αντιναύαρχου Λιμενικού Σώματος ε.α. – Επίτιμου Διευθυντή Κλάδου Ασφάλειας και Αστυνόμευσης, κου Ιωάννη Καραγεωργόπουλου, ο οποίος αρχικά περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο συνέβαλε το Λιμενικό στην διαχείριση της κρίσης τού 2015. Ξεκίνησε υπογραμμίζοντας τον αιφνιδιασμό τού Λιμενικού τόσο από τον όγκο των μεταναστευτικών ροών, όσο  και από τις επιλογές που έγιναν εκείνη την περίοδο. Ο εισηγητής αναφέρθηκε στους παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στο να επιλέγεται η Ελλάδα ως διάδρομος των μεταναστευτικών ροών που προέρχονται κυρίως εξ Ανατολών, όπως το γεωγραφικό ανάγλυφο και η γειτνίαση της χώρας μας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης. Τα διδάγματα τα οποία προέκυψαν από την κρίση, σύμφωνα με τον κο Καραγεωργόπουλο, μπορούν να χρησιμεύσουν για την εξάλειψη των κρατικών αγκυλώσεων, για την αποφυγή υποκατάστασης των Δημοσίων Αρχών από ΜΚΟ, για την θέσπιση γρήγορων διαδικασιών απορρόφησης διαθέσιμων πόρων, για την διαχείριση των συνόρων με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, για την εμπέδωση της αναγκαιότητας περιορισμού των δομών φιλοξενίας αιτούντων άσυλο, για τον περιορισμό των εκκρεμών αιτήσεων ασύλου, και για την διεκπεραίωση ταχειών μετεγκαταστάσεων η οποία προκύπτει ως αδήριτη ανάγκη.

Την δεύτερη θεματική έκλεισε ο κος Απόστολος Βεΐζης, Γενικός Διευθυντής της Intersos Hellas, σύμφωνα με τον οποίο το 2015 απετέλεσε μια πολιτική κρίση και κρίση διαχείρισης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, και στην οποία η Ευρώπη απέτυχε. Ο ομιλητής ανέδειξε και το ζήτημα της βίας που προέρχεται από τις ίδιες τις κοινότητες, από τους διακινητές αλλά και από τις Αρχές. Έθιξε επίσης το ζήτημα των επαναπροωθήσεων το οποίο κοστίζει την ζωή σε πάρα πολλούς ανθρώπους, καθώς και το ζήτημα των αποτρεπτικών πολιτικών των ετών 2014-2015.

Ο κος Βεΐζης αναφέρθηκε και στην ανεπαρκή κάλυψη σημαντικών αναγκών των εισερχόμενων πληθυσμών και, συγκεκριμένα, στην απουσία πρόβλεψης για την πρωτοβάθμια περίθαλψή τους, την ψυχική τους υγεία, τα χρόνια νοσήματα, την παροχή ειδών πρώτης ανάγκης, στέγασης και συνηγορίας. Τέλος, αναφέρθηκε στις  διαφορές  υποδοχής Ουκρανών προσφύγων σε σχέση με τους πρόσφυγες τού 2015, και στο γεγονός ότι η  Ευρώπη στην περίπτωση της Ουκρανίας δεν εφάρμοσε την Συνθήκη τής Γενεύης αλλά μια πολιτική προσωρινής προστασίας σε κάποιες χώρες για έναν χρόνο (Οδηγία ΕΕ τού 2001).

Ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και απαντήσεις, από την οποία συζήτηση εξήχθη η διαπίστωση ότι η ΕΕ αντιμετώπισε τις μεταναστευτικές/προσφυγικές ροές υπό το πρίσμα της ασφάλειας -εσωτερικής και εξωτερικής- («ασφαλειοποίηση» της μετανάστευσης), με τήρηση ασφαλώς του διεθνούς προσφυγικού δικαίου. Διαπιστώθηκε δε ότι η προσπάθεια συγκερασμού των δύο δεν είναι πάντα εύκολη και γι’ αυτό η προσπάθεια συνεχίζεται και μετά από το 2015.

3η ενότητα

Την Πέμπτη, 02/03/2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Webex, η τρίτη συνάντηση του σεμιναρίου «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο», για την θεματική ενότητα με τίτλο «Σύγχρονες εξελίξεις στην διαχείριση μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ – Σύμφωνο για το Άσυλο και την Μετανάστευση».

Συντονιστής ήταν ο κος Ιωάννης Στριμπής, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και Επιστημονικός Διευθυντής Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet τού ΕΚΠΑ.

Την αρχική εισήγηση έκανε η κα Βασιλική Σαράντη, Εμπειρογνώμων – Σύμβουλος Α’ Υπουργείου Εξωτερικών. Η κα Σαράντη ανέλυσε την Πολιτική τής ΕΕ για την μετανάστευση και το άσυλο, και πιο συγκεκριμένα την μετάβαση από το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ) στο υπό συζήτηση Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο. Το εν λόγω Σύμφωνο είναι ένα σύνολο από νομοθετικές προτάσεις και κατευθυντήριες οδηγίες τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίες παρουσιάστηκαν με μια ανακοίνωσή της την 23/9/2020. Σύμφωνα με την εισηγήτρια, εξαιρετικά σημαντική ήταν η απόφαση τόσο της Επιτροπής και του Συμβουλίου να δοθεί έμφαση στην εξωτερική διάσταση μέσω της συνεργασίας με τις τρίτες χώρες προέλευσης, διέλευσης και φιλοξενίας προσφύγων. Πρόκειται για σημαντική διάσταση του Συμφώνου διότι το προσφυγικό, έστω και δια της πλαγίας οδού, γίνεται πλέον ακέραιο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής.

Η «εργαλειοποίηση» του προσφυγικού πρώτα από την Τουρκία και έπειτα από την Λευκορωσία και η Ουκρανική Κρίση ανάγκασαν την ΕΕ να πάρει και άλλες πρωτοβουλίες πέραν του Συμφώνου. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση αναθεώρησης του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, στην οποία για πρώτη φορά περιλαμβάνεται ορισμός του όρου «εργαλειοποίηση» και με την οποία δίνεται η δυνατότητα ακόμα και για κλείσιμο των συνόρων προκειμένου να αντιμετωπιστούν καταστάσεις που εμπίπτουν στον ως άνω ορισμό.

Τον λόγο στην συνέχεια έλαβε ο Δρ. Γεράσιμος Τσουράπας, Λέκτορας Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης, αναφέροντας αρχικά ότι η διπλωματία τής μετανάστευσης αποτελείται από δύο φαινόμενα: Το πρώτο φαινόμενο είναι η χρήση των μεταναστών ή προσφύγων στην εξωτερική πολιτική μιας  χώρας, η «εργαλειοποίηση». Επίσης, στον αντίποδα, το φαινόμενο της χρήσης τής εξωτερικής πολιτικής για την διαχείριση προσφυγικών ροών.  Ο εισηγητής παρέθεσε ως παραδείγματα την διπλωματία τής μετανάστευσης στην Λιβύη από τον Μ. Καντάφι, ο οποίος είχε αντιληφθεί και χρησιμοποιήσει συχνά την δύναμη τού μεταναστευτικού ως μέσου εξωτερικής πολιτικής. Παρόμοιες στρατηγικές ακολούθησαν και ηγέτες άλλων κρατών, όπως ο Σαντάμ Χουσεΐν (Ιράκ), Μοχάμεντ ΣΤ’ (Μαρόκο), Αλεξάντερ Λουκασένκο (Λευκορωσία). Αναφέρθηκαν τα γεγονότα τού 2015-2016 με το τεράστιο προσφυγικό κύμα, και του Φεβρουαρίου τού 2021 με την δημιουργία από την Τουρκία τής τεχνητής προσφυγικής κρίσης στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η διπλωματία τής μετανάστευσης δεν έχει μόνο στόχους εξωτερικής πολιτικής αλλά και σημαντικούς οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους. Επίσης, χρειάζεται εμπεριστατωμένη μελέτη των χωρών προέλευσης προκειμένου να είμαστε σε θέση να  αντιμετωπίσουμε τεχνητές προσφυγικές κρίσεις.

Ο επόμενος ομιλητής, κος Γρηγόριος Αποστόλου, FRONTEX, Επικεφαλής γραφείου διασύνδεσης Πειραιά, λαμβάνοντας τον λόγο, αναφέρθηκε στην εξέλιξη της FRONTEX από το  2000 έως και σήμερα.  Ενδεικτικό της εξέλιξης είναι το ότι το 2005 η υπηρεσία ξεκίνησε με 38 άτομα στο αρχηγείο στην Βαρσοβία και δίχως επιχειρησιακό προσωπικό. Σήμερα υπάρχουν 2.000 άτομα στο αρχηγείο στην Βαρσοβία, και άλλα 2.000 επιχειρούν στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών ως συνοριοφύλακες.

Κύρια καθήκοντα της FRONTEX είναι η προστασία των συνόρων, η καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος, οι επιστροφές και η επανεγκατάσταση στις χώρες προέλευσης, η παρατήρηση της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα, η ανάλυση κινδύνου, η διεθνής συνεργασία και η συνεργασία στους κόλπους τής ΕΕ, η εκπαίδευση – έρευνα – καινοτομία και  τα ασφαλέστερα ταξίδια (ETIAS).

Ο κος Αποστόλου αναφέρθηκε στην ενίσχυση του μηχανισμού επιτήρησης Σεβασμού και Προστασίας των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς και στον αναβαθμισμένο ρόλο της Υπηρεσίας σχετικά με τις επιστροφές -αναγκαστικές και εθελούσιες.

Στην συνέχεια, η κα Εμμανουέλα Τσαπούλη, Υπεύθυνη για Θέματα Προστασίας, Ύπατη Αρμοστεία τού ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, παρουσίασε τις θέσεις τής Ύπατης Αρμοστείας σε σχέση με το προτεινόμενο Νέο Σύμφωνο. Η κα Τσαπούλη χαρακτήρισε το θέμα ως «καίριας σημασίας» καθώς η Ελλάδα, ως χώρα πρώτης εισόδου, επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και αναφέρθηκε στην πάγια και συνεχιζόμενη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας για την θέσπιση μιας συγκεκριμένης διαδικασίας που θα ρυθμίζει την άφιξη και την είσοδο. Ωστόσο, η κα Τσαπούλη δεν παρέλειψε να αναφέρει την ανησυχία που εκφράζει η Ύπατη Αρμοστεία σχετικά με το πλάσμα δικαίου το οποίο προτείνεται και στον Κανονισμό ελέγχου και διαλογής στα σύνορα, αλλά ενδεχομένως με επέκταση και σε άλλους Κανονισμούς, όπως αυτόν της διαδικασίας ασύλου. Κατά την Ύπατη Αρμοστεία, προβληματική κρίνεται η μη ύπαρξη πρόβλεψης στο ισχύον νομικό πλαίσιο, η οποία επιτρέπει αποκλίσεις πρακτικών ανάλογα με τη χώρα. Η ομιλήτρια υπενθύμισε ότι η αρχή τής μη επαναπροώθησης δεν αναστέλλεται ούτε σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όταν τρίτη χώρα εργαλειοποιεί μεταναστευτικές ροές.

Εξετάστηκε επίσης το θέμα των πιθανών παρεκκλίσεων ή εξαιρέσεων από το κοινό σύστημα ασύλου οι οποίες προβλέπονται στις προτάσεις τής Επιτροπής. Οι προτάσεις για την εργαλειοποίηση, τις κρίσεις και την ανωτέρα βία προβλέπουν κάποιες παρεκκλίσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο για το άσυλο σε περιπτώσεις μαζικής εισροής παράτυπα εισερχομένων. Η Ύπατη Αρμοστεία δεν συμφωνεί με την προσέγγιση της κανονικοποίησης και της πολιτικοποίησης τόσο σημαντικών παρεκκλίσεων από το κοινό σύστημα, καθ’ όσον η προσέγγιση αυτή θα οδηγήσει στην συρρίκνωση της προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέλος, η Ύπατη Αρμοστεία στηρίζει τη θέσπιση νομικού πλαισίου για μια προβλέψιμη και δίκαιη διαδικασία μετεγκατάστασης που θα συμβάλει στον δίκαιο καταμερισμό και στην έμπρακτη στήριξη των κρατών μελών τα οποία υφίστανται δυσανάλογες πιέσεις. Η πρόταση της Ύπατης Αρμοστείας για τις διαδικασίες συνόρων προβλέπει την μετεγκατάσταση αιτούντων με είτε πιθανολογουμένως βάσιμα, είτε περίπλοκα αιτήματα ασύλου σε άλλα κράτη μέλη. Οι διαδικασίες θα πρέπει να διέπονται από τις αρχές τής οικογενειακής ενότητας, της ύπαρξης δεσμών με συγκεκριμένο κράτος μέλος, αλλά και το βέλτιστο συμφέρον των ασυνόδευτων παιδιών.

Ο τελευταίος ομιλητής τής τρίτης συνάντησης τού σεμιναρίου, κος Δημήτριος Παγίδας, Συντονιστής Έργων τού Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασύλου στο Γραφείο Αθηνών, παρουσίασε  την εξέλιξη, τις συνέργειες και τον ρόλο τού Οργανισμού τής Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (EUAA, πρώην EASO). Όραμα του Οργανισμού είναι η εναρμόνιση των πρακτικών χορήγησης ασύλου σε όλα τα κράτη μέλη. Υπάρχουν Οδηγίες και Κανονισμοί, όμως παρ’ όλα αυτά το κάθε κράτος μέλος έχει στην δικαιοδοσία του διάφορα εργαλεία, από την χρησιμοποίηση των οποίων προκύπτουν διαφοροποιήσεις στην χορήγηση ασύλου. Στόχος είναι με την τεχνική και επιχειρησιακή βοήθεια τού Οργανισμού στα κράτη μέλη να προωθηθεί η εναρμόνιση των πρακτικών τους και η εφαρμογή μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής και συστήματος ασύλου.

Η βοήθεια που προσφέρει ο Οργανισμός στην Ελλάδα, είναι η μεγαλύτερη χρονικά και σε μέγεθος, Υπάρχει στενή συνεργασία στο πλαίσιο προγραμμάτων επιχειρησιακής βοήθειας, τα οποία γιγαντώθηκαν με την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας. Όλες σχεδόν οι δομές που τελούν υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής σε νησιά και ηπειρωτική Ελλάδα, η Υπηρεσία Ασύλου, η Υπηρεσία Υποδοχής και η Ειδκική Γραμματεία Ασυνόδευτων Ανηλίκων υποστηρίζονται και από στελέχη τού Οργανισμού τής ΕΕ για το Άσυλο. Η Υπηρεσία τής Ελλάδος τού Οργανισμού διαθέτει προσωπικό το οποίο συνδράμει στις καταγραφές και συνεντεύξεις, αλλά και με γνωμοδοτήσεις. Ασφαλώς, η αρμοδιότητα έκδοσης απόφασης για χορήγηση ή μη ασύλου ανήκει αποκλειστικά στο κράτος μέλος.

4η ενότητα

Την Πέμπτη 09/03/2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Webex, η τέταρτη συνάντηση του σεμιναρίου «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο», για την θεματική ενότητα με τίτλο «Μεταναστευτικές ροές προς ΕΕ- Ο ρόλος της Τουρκίας».

Συντονιστής ήταν ο Καθηγητής Γιάννης Βαληνάκης, Πρόεδρος τού Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet τού ΕΚΠΑ.

Ο κος Αλέξανδρος Μαλλιάς,  Πρέσβης ε.τ.,  πήρε πρώτος τον λόγο, και αναφέρθηκε αρχικά στον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία χρησιμοποίησε το μεταναστευτικό στον Έβρο. Ο κος Μαλλιάς έθεσε δύο δέσμες ερωτημάτων: η πρώτη αφορούσε τους στόχους τής Τουρκίας μέσα από τους συγκεκριμένους χειρισμούς της, και η δεύτερη το πώς θα είχε διαμορφωθεί η κατάσταση σε περίπτωση που η Ελλάδα είχε αντιδράσει διαφορετικά στους χειρισμούς αυτούς. Η απάντηση δόθηκε μέσα από σχετικές παρατηρήσεις για τις προσδοκίες της Τουρκίας, η οποία θα επιθυμούσε μια πολιτική ανοιχτών συνόρων -άρα και άνοιγμα των Ευρωπαϊκών συνόρων- και απόσυρση της Ελληνικής Ακτοφυλακής και των δυνάμεων του Ελληνικού Λιμενικού από το Αιγαίο. Επίσης, θα επιθυμούσε η Ελλάδα να παύσει να γνωστοποιεί και να προβάλλει το ζήτημα στα μέσα και στους Ευρωπαίους. Ο ομιλητής αναφέρθηκε και στην συγκυρία των φονικών σεισμών τού Φεβρουαρίου 2023 στην Τουρκία. Μέχρι εκείνη την στιγμή κυριαρχούσε η εχθρική προπαγάνδα, η παρουσίαση της Ελλάδας ως απειλής για την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, η αμφισβήτηση της Ελληνικής κυριαρχίας και ένα μόνιμο επιχειρησιακό σκηνικό προσβολής των Ελληνικών συνόρων. Την αλλαγή τού κλίματος έφερε η πρωτοφανής αλληλεγγύη της Ελλάδας προς την πληγείσα Τουρκία, η οποία εκδηλώθηκε και σε επίπεδο Ελληνικής Κυβέρνησης (μήνυμα πρωθυπουργού, επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών κου Δένδια, αποστολή ΕΜΑΚ, μετάβαση εθελοντών ερυθροσταυριτών στις πληγείσες περιοχές), η οποία Ελλάδα ενήργησε με βάση τον ανθρωπισμό.

Ο δεύτερος εισηγητής, κος Δημήτριος Τριανταφύλλου, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kadir Has και υπό διορισμόν Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, εξήγησε την σύνδεση ανάμεσα στις εξελίξεις στο εσωτερικό μιας χώρας και στις διεθνείς σχέσεις. Συνέχισε λέγοντας ότι η Τουρκία αναφανδόν εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, καθώς και ότι γενικότερα το μεταναστευτικό γίνεται «εργαλείο» στα χέρια διαφόρων κυβερνήσεων. Πριν από κάποια χρόνια η Λευκορωσία ακολούθησε μια τέτοια πολιτική. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα ως μια υπεύθυνη χώρα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν την Ρωσική εισβολή και την νέα κατάσταση που διαμορφώνεται.

Ο κος Τριανταφύλλου έθεσε το ερώτημα πώς μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανή αυτή την αποκατάσταση της «ψυχικής επαφής» η οποία επήλθε με την αλληλεγγύη που επέδειξε η Ελλάδα στους σεισμούς, καθώς ο επιδειχθείς από την Ελλάδα ανθρωπισμός είχε απήχηση πέραν των μέσων ενημέρωσης, στην ψυχή του μέσου Τούρκου. Πρότεινε, λοιπόν, να γίνουν κινήσεις Δημόσιας Διπλωματίας και ανθρωπισμού απέναντι στον Τουρκικό λαό, ασχέτως Τουρκικής Κυβέρνησης.

Ο κος Αχιλλέας Σκόρδας, Επικεφαλής Ερευνητής στο Ινστιτούτο Max Planck για το Συγκριτικό Δημόσιο Δίκαιο και το Δημόσιο διεθνές Δίκαιο, Χαϊδελβέργη,  ξεκίνησε ότι με την παρατήρηση ότι το μεταναστευτικό είναι ένα από τα βασικά φαινόμενα της διεθνοποίησης, με διαστάσεις που εμπεριέχουν ευκαιρίες και κινδύνους. Οι κίνδυνοι είναι ορατοί και θα πρέπει να αποφεύγονται προσωποποιήσεις τού προβλήματος. Αναφέρθηκε επίσης στους γεωπολιτικούς χώρους που αφορούν την Ελλάδα (μέλος τής ΕΕ και τού ΝΑΤΟ, Μέση Ανατολή και Βόρειος Αφρική, και «Μείζων Χώρος» τής Τουρκίας), καθώς και στην ανάγκη  η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό έχοντας κατανοήσει την πολυπλοκότητα τού προβλήματος. Συμπερασματικά, ο κος Σκόρδας τόνισε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να μετακινηθεί από την λογική ότι η μετανάστευση εργαλειοποιείται από την Τουρκία όπως εργαλειοποιήθηκε από την Λευκορωσία. Εργαλειοποιείται μεν, αλλά επειδή υφίσταται ένα βάθος προβλήματος το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί, η Ελλάδα θα πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν της όλες τις πλευρές τού προβλήματος.

Τέλος, ο κος Κωνσταντίνος Λαμπρόπουλος, Συμπροεδρεύων, Κέντρο Πολιτικής Ασφαλείας Γενεύης, εξήγησε το Τουρκικό Υβριδικό Δόγμα μετά το 2016, και δη τα αίτια και τους τρόπους με τους οποίους η μαζική μετανάστευση αποτελεί στρατηγικό εργαλείο στην υβριδική φαρέτρα των αναθεωρητικών κρατών. Περαιτέρω, παρουσίασε την τυπολογία εργαλειοποίησης της μετανάστευσης, περιλαμβανομένης της Τουρκικής εργαλειοποίησης της μετανάστευσης εναντίον Ελλάδας και Κύπρου. Ο ομιλητής έκανε συγκεκριμένη αναφορά στα γεγονότα τού Έβρου το 2020, τα οποία είχαν ως στόχο την πολιτική αποσταθεροποίηση, την άσκηση ψυχολογικής πίεσης, την χειραγώγηση της πολιτικής ηγεσίας τής ΕΕ, και τις συστηματικές ψευδείς κατηγορίες εναντίον της Ελλάδας. Διέβλεψε τους κινδύνους ενόψει των τουρκικών εκλογών για ΕΕ, Ελλάδα και Κύπρο με βασικότερο τον κίνδυνο δημιουργίας μιας νέας κρίσης με εργαλειοποίηση των μεταναστών, και αναφέρθηκε στην διαχείριση του μεταναστευτικού στο πλαίσιο της ρητορικής τής Τουρκικής αντιπολίτευσης. Όσον αφορά στην διαχείριση του ζητήματος εκ μέρους της Ελλάδας, ο κος Λαμπρόπουλος προέκρινε μια ολιστική αντιμετώπιση στο πλαίσιο μιας μεικτής Εθνικής Στρατηγικής η οποία θα περιλαμβάνει την θεώρηση του εθνικού συμφέροντος stricto sensu στο πλαίσιο της εθνικής ασφάλειας και της αντιμετώπισης των υβριδικών απειλών, την προστασία των Ευρωπαϊκών συνόρων βάσει του κεκτημένου του Έβρου, και την ευρεία θεώρηση της εθνικής ασφάλειας σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Ασφάλειας.

 5η ενότητα

Την Πέμπτη 16/03/2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Webex, η πέμπτη συνάντηση τού σεμιναρίου «Ευρωπαϊκή Διαχείριση της Μετανάστευσης από την Ανατολική Μεσόγειο», για την θεματική ενότητα με τίτλο «Ο ρόλος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Διαχείριση των εξωτερικών συνόρων».

Συντονιστής ήταν ο Καθηγητής Γιάννης Βαληνάκης, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet τού ΕΚΠΑ.

Ο κος Θεόδωρος Πισκιουλόπουλος, Πλοίαρχος ΠΝ Επιτελής ΓΕΕΘΑ/Α1, έλαβε πρώτος  τον λόγο, και αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, στις προκλήσεις ασφάλειας και στις απειλές που δέχεται η χώρα. Σχετικά με την επιτήρηση των συνόρων για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, τόνισε ότι εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.) και της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ), ενώ οι Ένοπλες Δυνάμεις δρουν υποστηρικτικά. Στο πλαίσιο της επιτήρησης για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, διεξάγονται οι παρακάτω επιχειρήσεις/δραστηριότητες: Επιχειρήσεις σε εθνικό επίπεδο, μεικτές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (FRONTEX), Νατοϊκή δραστηριότητα «AEGEAN ACTIVITY» (SNMG-2). Ο κος Πισκιουλόπουλος υπογράμμισε ότι ο κύριος ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η αντιμετώπιση κρατικής εξωτερικής απειλής/συμβατικών δυνάμεων. Για τις μη στρατιωτικές απειλές, το έργο των Ενόπλων Δυνάμεων περιορίζεται στην συνδρομή στους καθ’ ύλην αρμόδιους κρατικούς φορείς για την αντιμετώπιση των απειλών αυτών.  Η Ελλάδα, ως μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, συμμετέχει σε επιχειρήσεις/δραστηριότητες για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, διαθέτοντας προσωπικό και μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων.  Τέλος, τα απτά αποτελέσματα της μείωσης των ροών Παράνομα Εισερχομένων Προσώπων (ΠΕΠ) στον Έβρο και στο Ανατολικό Αιγαίο, απόρροια των προσπαθειών του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων σε συνεργασία με την ΕΛ.ΑΣ. και το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., απέδειξαν την αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα των στελεχών και κατέστησαν σαφές ότι δεν είναι αποδεκτή καμία είσοδος ΠΕΠ στην χώρα μας.

Στην συνέχεια, ο κος Δημήτριος Μάλλιος, Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ., Προϊστάμενος του Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων /ΑΕΑ, παρουσίασε στατιστικά δεδομένα για το μέγεθος της μετανάστευσης. Η μετανάστευση δεν είναι ένα φαινόμενο που απασχολεί μόνο την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στατιστικά της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, το 2022 περίπου 103 εκ. άνθρωποι ήταν αναγκαστικά εκτοπισμένοι σε όλον τον πλανήτη. Ως σημαντική παράμετρος τέθηκε και η κλιματική αλλαγή, η οποία έχει εισαχθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ μελέτες αναφέρουν ότι έως το 2050 το σύνολο των κλιματικών προσφύγων θα αγγίξουν ακόμα και το 1 δις άτομα. Η Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται από το 2015 υπό συνεχή πίεση η οποία δημιουργεί προβλήματα στα συστήματα υποδοχής και αποτελεί έναν δυνάμει κίνδυνο για την εσωτερική ασφάλειά της. Επίσης, ενώ το 2015-2017 ο κύριος στόχος των μεταναστευτικών ροών ήταν η Ελλάδα, τα δύο τελευταία χρόνια έχουμε μια αύξηση στην Κεντρική Μεσόγειο με την Ιταλία να δέχεται μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών ροών. Τα κυκλώματα παράνομης διακίνησης δεικνύουν προσαρμοστικότητα και προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στα αντίμετρα που παίρνουν τα κράτη μέλη προκειμένου να ενισχύσουν τα εξωτερικά τους σύνορα. Η Ελληνική Αστυνομία είναι επιφορτισμένη με την υπεράσπιση των χερσαίων εξωτερικών συνόρων της χώρας, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν συμμετέχει σε συντονισμένες προσπάθειες με το Λιμενικό Σώμα και την Ακτοφυλακή ιδιαίτερα στη περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου προκειμένου να διαμορφωθεί μια διυπηρεσιακή κουλτούρα ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου. Σημαντική κρίνεται και η επιχειρησιακή συνεργασία με την EUROPOL για την εξάρθρωση εγκληματικών δικτύων παράνομης διακίνησης μεταναστών. Διευρυμένη είναι επίσης η συνεργασία με την FRONTEX και στο ζήτημα των επιστροφών, έτσι ώστε όσοι δεν δικαιούνται διεθνή προστασία να επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης. Πρόκειται για δύσκολο εγχείρημα καθώς οι χώρες προέλευσης πολλές φορές δημιουργούν διάφορα προσκόμματα στην αναγνώριση των πολιτών τους, ή στην έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων. Ο κος Μάλλιος έκλεισε την εισήγησή του με την παρατήρηση ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού/προσφυγικού φαινομένου παρουσιάζει περιόδους ύφεσης και έξαρσης, και οι Υπηρεσίες θα πρέπει να είναι πολύ αποτελεσματικές επιχειρησιακά και διοικητικά.

Ο κος Γεώργιος Χριστιανός, Πλοίαρχος ΛΣ-ΕΛΛΑΚΤ, Επικεφαλής της Υπηρεσίας Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης (ΥΟΘΕ), ξεκίνησε την εισήγησή του αναφέροντας ότι η διαλειτουργικότητα και η συνεργασία των Σωμάτων έχει συμβάλει σημαντικά στα θετικά αποτελέσματα αναφορικά με την μείωση των μεταναστευτικών ροών και την αποφυγή επανάληψης φαινομένων όπως εκείνου τού 2015 και των προβλημάτων που προκάλεσε.

Το 2015 περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες κατέληξε στην Ελλάδα. Το θετικό αποτέλεσμα της Κοινής Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας ήταν η μείωση των ροών. Το 2017 – 2018 υπήρχε μια σταθεροποίηση του αριθμού, και η διαχείριση των εισερχομένων πραγματοποιήθηκε στο πεδίο. Τον Ιούλιο – Αύγουστο του 2019 ξεκίνησε η ανεπίσημη εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία. Οι ροές αυξήθηκαν (πάνω από 67.000 άτομα το 2019), με αποκορύφωμα τα γεγονότα στον Έβρο το 2020. Εξηγώντας την επιχειρησιακή δράση, ο κος Χριστιανός ανέφερε ότι την 1η  Μαρτίου 2020 πάνω από 60 πλωτά μέσα του Λιμενικού Σώματος με περισσότερα από 2000 στελέχη πήραν εντολή να κινηθούν άμεσα στο Ανατολικό Αιγαίο και να αρχίσουν να επιτηρούν επί της οριογραμμής προκειμένου να εντοπίζουν τις λέμβους ακόμη και πριν αποπλεύσουν από τις Τουρκικές ακτές, και φυσικά να εμποδίζουν την είσοδό τους στα Ελληνικά χωρικά ύδατα, και να ενημερώνουν τις Τουρκικές αρχές προκειμένου να επιλύσουν το ζήτημα.

Από τον Μάρτιο του 2020 και έπειτα, και χάρις σε όλα αυτά τα μέτρα, επιτεύχθηκε σημαντική μείωση των μεταναστευτικών ροών. Ο κος Χριστιανός αναφέρθηκε και στις εθνικότητες των προσφύγων – μεταναστών, στα αίτια που τους ωθούν σε μετακίνηση, αλλά και στις άθλιες συνθήκες μεταφοράς τους από τα παράνομα κυκλώματα διακίνησης. Αναφορά έγινε και στις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο πεδίο, και στην ανάγκη αυτές να είναι επίσημα καταχωρισμένες και να τελούν υπό τις οδηγίες και εντολές τού Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης.

Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων, και σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, πάνω από 240.000 μετανάστες έχουν διασωθεί από το Λιμενικό Σώμα – Λιμενική Ακτοφυλακή από το 2015 έως τις αρχές του 2023. Επίσης, ο αριθμός θανάτων και αγνοουμένων στις περιοχές που δραστηριοποιείται το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα μαζί με τους υπόλοιπους εθνικούς φορείς και την FRONTEX είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με άλλες περιοχές παράνομης θαλάσσιας μεταφοράς μεταναστών.

Η τελευταία ομιλήτρια, κα Ουρανία Σταυροπούλου, Υπηρεσιακή Γραμματέας τού Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, παρουσίασε συνοπτικά τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η Ελλάδα ως μεταναστευτικό σταυροδρόμι. Παρέθεσε στοιχεία για την λειτουργία της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, σύμφωνα με τα οποία οι καταγραφές αιτούντων διεθνή προστασία ανήλθαν σε 71.894 το 2019, 10.296 το 2020, 6.939 το 2021, και 4.516 το πρώτο τρίμηνο τού 2022.

Ακολούθως, παρουσιάστηκε η Υπηρεσία Ασύλου, η οποία λειτουργεί σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης, έχει ως στρατηγικό στόχο την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ασύλου και λοιπών μορφών διεθνούς προστασίας των αλλοδαπών και ανιθαγενών, την υποστήριξη του σχεδιασμού και της χάραξης πολιτικής της χώρας σχετικά με την χορήγηση ασύλου ή άλλων μορφών διεθνούς προστασίας, καθώς και την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησης αυτής. Τα δε Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου και τα Αυτοτελή Κλιμάκια Ασύλου έχουν ως αποστολή, μέσα στα όρια της τοπικής τους αρμοδιότητας, την εφαρμογή της νομοθεσίας περί διεθνούς προστασίας.

Η κα Σταυροπούλου αναφέρθηκε στις συνεργασίες της Ειδικής Γραμματείας με κρατικούς φορείς, ΟΤΑ, Ανεξάρτητες Αρχές, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και Διεθνείς Οργανισμούς και φορείς. Περαιτέρω, η Ειδική Γραμματεία διαχειρίζεται προγράμματα και χρηματοδοτήσεις συναφείς με τους σκοπούς της. Η ομιλήτρια ανέλυσε εν συντομία και τις πολιτικές ενίσχυσης της νόμιμης μετανάστευσης μέσα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών για την νόμιμη είσοδο, διαμονή και κοινωνική ένταξη πολιτών τρίτων χωρών, καθώς και για τον σχεδιασμό, την διασφάλιση των δεδομένων και την λειτουργική ετοιμότητα των συστημάτων συλλογής και διαχείρισης δεδομένων, με σκοπό την έκδοση των ηλεκτρονικών αδειών διαμονής των πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν στην ελληνική επικράτεια.

Εν κατακλείδι, η κα Σταυροπούλου ανέφερε ότι η Ελλάδα σταδιακά διαμόρφωσε μια πολιτική νόμιμης μετανάστευσης, η οποία καλείται να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις της εθνικής οικονομίας σε ένα νέο διεθνές ανταγωνιστικό οικονομικό περιβάλλον. Τέλος, τόνισε ότι η γεωγραφική θέση της χώρας μας καθιστά αναγκαία την διαμόρφωση αποτελεσματικών μέσων διαχείρισης της μετανάστευσης, μέσω αφ’ ενός της ανάπτυξης εθνικών μηχανισμών και διαδικασιών, αφ’ ετέρου της ενισχυμένης συνεργασίας και υποστήριξης από την ΕΕ και τα υπόλοιπα κράτη μέλη επί τη βάσει των αρχών της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής.