«Προκλήσεις, απειλές και παραβιάσεις απέναντι στα εξωτερικά σύνορα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο (Ι)» 25/2/2019
Πραγματοποιήθηκε επιτυχώς η 4η Θ.Ε «Προκλήσεις, απειλές και παραβιάσεις απέναντι στα εξωτερικά σύνορα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο (Ι)» στις 25 Φεβρουαρίου 2019, στο πλαίσιο του Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου «Η Ευρωπαϊκή Διαχείριση του Μεταναστευτικού στην Ανατολική Μεσόγειο: Η Ε.Ε., η Τουρκία και η Ελλάδα». Συντονιστής ήταν ο καθηγητής Γιάννης Βαληνάκης και εισηγητές ο Αντιπλοίαρχος κος Θεόδωρος Πισικουλόπουλος, η Δρ. Ευδοξία Φουρνατζοπούλου, ο Αντιπλοίαρχος κος Κωνσταντίνος Γιαλελής και η Αντεισαγγελέας Εφετών κα Ουρανία Σταθέα.
Η συζήτηση ξεκίνησε με τον Αντιπλοίαρχο κο Θεόδωρο Πισκιουλόπουλο (επιτελής Διεύθυνσης Επιχειρήσεων ΓΕΕΘΑ Α1), o οποίος αναφέρθηκε στη δράση των Ενόπλων Δυνάμεων σχετικά με τις προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα στο Αιγαίο και στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Στη συνέχεια παρουσίασε τα είδη των απειλών αυτών και τους λόγους που καθιστούν την Ελλάδα ευάλωτη προς τις απειλές αυτές. Ο κος Πισκιουλόπουλος δεν εστίασε μόνο στις στρατιωτικές απειλές, αλλά τόνισε ότι και η λαθρομετανάστευση μπορεί να θεωρηθεί ως δυνητική απειλή παρουσιάζοντας παράλληλα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την είσοδο μεταναστευτικών ροών στη χώρα. Τέλος, έγινε εκτενής αναφορά στη δράση κατά των απειλών, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και μέσω διεθνών και Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων. Η ομιλία τελείωσε με την αναφορά στους τρεις πυλώνες στρατιωτικής και στρατηγικής δράσης, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τον πιο σημαντικό, τον εθνικό πυλώνα.
Η επόμενη ομιλήτρια Δρ. Ευδοξία Φουρνατζοπούλου (Α4 Δ/νση ΥΠΕΞ) παρουσίασε τις προκλήσεις-απειλές και παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας και δικαιοδοσίας όσον αφορά τον εναέριο χώρο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Η ομιλία κατευθύνθηκε σε δύο άξονες, με πρώτο αυτόν της άσκησης κυριαρχίας εντός Εθνικού Εναερίου Χώρου και δεύτερο την άσκηση δικαιοδοσίας εντός Διεθνούς Εναερίου Χώρου FIR Αθηνών. Αναφερόμενη στη Σύμβαση του Σικάγο του 1944 και στα προ αυτής διατάγματα του 1931 και 1936 σκιαγράφησε την ιστορική διαδρομή του FIR Αθηνών. Η κυρία Φουρνατζοπούλου παρουσίασε τους τρόπους με τους οποίους η Τουρκία παραβιάζει την Ελληνική εθνική κυριαρχία, καθώς και διευκρίνισε τη διαφορά ανάμεσα στην παραβίαση εθνικής κυριαρχίας και την παράβαση κανόνων εναέριας κυκλοφορίας. Η παρουσίαση έκλεισε με παραδείγματα προκλήσεων από τη μεριά της Τουρκίας και εκτενή αναφορά στις συνθήκες έρευνας και διάσωσης στην περιοχή.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Αντιπλοίαρχος Κωνσταντίνος Γιαλελής (Διευθυντής Ελέγχου Αλιείας Λ.Σ. – ΕΛ. ΑΚΤ.) ο οποίος εστίασε στην παράνομη λαθραία και άναρχη (ΠΛΑ) αλιεία καθώς και στις προκλήσεις από τη μεριά της γείτονος χώρας. Η ομιλία ξεκίνησε με την αναφορά στην παράνομη δραστηριοποίηση τουρκικών αλιευτικών εντός των Εθνικών Χωρικών Υδάτων (Ε.Χ.Υ), ενώ εκτενή αναφορά έγινε στις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων αυτών για την Ελλάδα. Κατόπιν ακολούθησε μια σύντομη περιγραφή του νομικού πλαισίου που διέπει την αλιεία και τις σχετικές διατάξεις, με ιδιαίτερη αναφορά στον Κανονισμό Ελέγχου Αλιείας. Όπως τονίστηκε από τον κύριο Γιαλελή το Λιμενικό Σώμα ενεργεί πάντα με ψυχραιμία σε περιπτώσεις απειλών και παραβιάσεων, ενώ έχει καθημερινή παρουσία σε όλο το ανατολικό Αιγαίο. Παράλληλα συνοψίστηκε η διαδικασία διαβίβασης των πληροφοριών στις αρμόδιες διευθύνσεις. Ο κύριος Γιαλελής κλείνοντας επισήμανε ότι η ουσία του προβλήματος έγκειται στο ότι το ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο προσδιορίζει/ περιορίζει (ενίοτε ασφυκτικά) την επαγγελματική δραστηριοποίηση μόνο των Ελλήνων αλιέων.
Η τέταρτη και τελευταία ομιλήτρια της συνάντησης Αντεισαγγελέας Εφετών κα Ουρανία Σταθέα έθεσε τον προβληματισμό αν μια παραβίαση των συνόρων μπορεί να αντιμετωπιστεί με ποινικοδικονομικά μέτρα. Μέσα από μια σύνοψη των νομικών διατάξεων που προβλέπουν και τιμωρούν το κακούργημα της προσβολής της διεθνούς ειρήνης της χώρας, η κα Σταθέα προχώρησε στην αναφορά παραδειγμάτων της πρόσφατης ιστορίας (Υπόθεση Ιμίων και Οτσαλάν) και την σχέση τους με την επιβολή των διατάξεων του άρθρου 140 του ποινικού κώδικα. Εν συνεχεία, μέσω του άρθρου 457 και του δικαιώματος των ελληνικών αρχών να υποβάλλουν αιτήματα σε ξένη αρχή για την παροχή στοιχείων, έγινε αναφορά στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαστικής Συνδρομής και Έκδοσης, άρθρο 2, και την πρόβλεψη της να αρνηθεί το κράτος την παροχή βοήθειας και στοιχείων, όπως έκανε η Ελλάδα στην περίπτωση της κατάρριψης τουρκικού αεροσκάφους στο Αιγαίο το 1995, με απόφαση του 2006. Η ομιλία ολοκληρώθηκε με το ερώτημα εάν στα πλαίσια μιας παραβίασης, πέρα από τις διπλωματικές και άλλες πολιτικές πρακτικές και χειρισμούς, μπορεί, και είναι δυνατόν, να ενεργοποιηθεί και η δικαιοδοτική λειτουργία της πολιτείας.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με διαπιστώσεις, επί του θέματος, από τον συντονιστή καθηγητή Γιάννη Βαληνάκη, και Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet, ο οποίος έδωσε τη σκυτάλη στους συμμετέχοντες για ερωτήσεις.
